Pierwsza w Polsce instytucjonalna tematyczna kolekcja sztuki komiksu

Czekałem by móc napisać taki wpis od kilku lat, bo od tego czasu marzyła mi się polska instytucjonalna kolekcja oryginałów komiksowych. Ale po kolei.

W 2014 roku towarzyszyłem mojej żonie podczas jej wyjazdu zawodowego do Vancouver. W czasie tego tygodniowego pobytu nie omieszkałem zaglądnąć do Vancouver Art Gallery, w której rok wcześniej odbywała się duża przekrojowa wystawa poświęcona twórczości Arta Spiegelmana – „CO-MIX. Art Spiegelman. A Retrospective of Comics, Graphic, and Scraps„. Oczywiście nie byłbym sobą, gdybym wówczas nie przywiózł świetnie wydanego katalogu z tej wystawy. Ale główna myśl, która mi towarzyszyła od tamtego czasu (2014 rok), to kiedy w Polsce rozpocznie się etap budowania kolekcji bazujących na oryginałach autorów komiksowych?

 

 

Gdy nieco później w moje ręce trafił katalog z wystawy tematycznej „Grains of Sand. 25 Years of The Sandman” wydany przez Cartoon Art Museum w Kaliforni oraz monografia Paula Gravetta i Johna H. Dunninga wydana przez The British Library pt. „Comics Unmasked. Art and Anarchy in the UK„, byłem już pewien, że jest niezaprzeczalna siła w dobrze przemyślanych tematycznych kolekcjach, podejmujących wątki ważne z punktu widzenia kulturoznawstwa czy literaturoznawstwa, istotne ze względu na kulturowe dziedzictwo.

 

***

 

W 2016 roku jeden z klientów galerii ArtKomiks.pl napisał do mnie z informacją, że właśnie jest po zakupie kilku rysunków, w ramach której to transakcji dowiedział się, że autor sprzedał też prace do kolekcji instytucjonalnej. Wnet okazało się, że chodzi o POLIN Muzeum Historii Żydów Polskich oraz, że na zakupie przez jednostkę tych kilku plansz się nie skończyło…

W wyniku pewnych sprzyjających zbiegów okoliczności w styczniu br. miałem okazję spotkać się z osobą odpowiedzialną za prowadzenie kolekcji plansz komiksowych w POLINie i zamienić kilka słów na temat zbioru, plus zobaczyć część z posiadanych obiektów.

Oto jak się rzeczy mają:

Temat: przewodnia myśl przyświecająca tworzonej kolekcji to relacje polsko-żydowskie, co zrozumiałe z perspektywy instytucji jaką jest POLIN Muzeum Historii Żydów Polskich;

Autorzy i plansze: rok 2016 był pierwszym kiedy zaczęto skupować prace rysowników komiksowych. Bodźcem był komiks „Zaduszki” autorstwa Rutu Modan (polskie wydanie Kultura Gniewu). Co ciekawe, ze względu na sposób powstania komiksu (cały został narysowany w wersji cyfrowej), pozyskano do kolekcji w formie daru samej autorki artystyczny wydruk jednej z plansz (zob. informację nt.). W tym samym czasie zakupiono bądź otrzymano w ramach darowizny:

• akwarele do „Przemiany” Olgi Wróbel z antologii Moniki Powalisz „Złote pszczoły” (2011), wraz z planszami literniczymi

 

Od lewej: Rutu Modan, wydruk artystyczny do „Zaduszki” (MHŻP-A174) oraz Olga Wróbel akwarela do „Przemiany” (MHŻP-A169/1-24). Fot. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

• pracę Mariusza Sołtysika do „Naród zatracenia” wg scenariusza Macieja Świerkockiego (poniżej)

 

MHŻP-A171, fot. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

 

• akwarelę Fanny Vaucher do „Polskie pigułki„, pracę dotyczącą „Rodziny Muszkatów” Singera
• czarno-białe plansze – rysunki tuszem – Krzysztofa Gawronkiewicza zarówno do „Achtung Zelig!” (2004), jak i komiksu „Powstanie” (2014) (obie poniżej)

 

MHŻP-A175 oraz A176/1, fot. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

 

• rysunki Marka Raczkowskiego do „Przekroju” obnażające polski antysemityzm
• wydruki artystyczne z cyklu „Historie i Kreski” Jacek Michalski (rys.), Monika Powalisz (scen.) (zobacz dedykowaną projektowi stronę internetową)
• oryginały komiksowe i wydruki artystyczne rysunków do komiksu „Córka Mendla. Wspomnienia” Martina Lemelmana (polskie wydanie 2013)
• wydruki artystyczne trzech plansz Tomasza Bereźnickiego do „Aptekarz w getcie krakowskim. Opowieść o Tadeuszu Pankiewiczu” (2012)

 

 

• pokaźny zbiór rysunków Krzysztofa Ostrowskiego do „Full Stomach„, komiksu zamieszczonego w antologii „Kompot” wydanej przez Instytut Adama Mickiewicza z okazji roku polskiego w Izraelu (2008/2009)
• w końcu paski komiksowe Tomasza Leśniaka do scenariusza Rafała Skarżyckiego a drukowane w „Dużym Formacie” – stripy z serii „Polska mistrzem Polski” (poniżej).

 

MHŻP-A173/1-3, fot. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

 

Aktualnie zbiór liczy sobie ponad 100 oryginalnych prac i jest wciąż poszerzany.

Wystawa: W październiku 2016 roku z okazji Festiwalu Made In Polin otwarto wystawę „Czytelnia kreski” prezentując obiekty z kolekcji w liczbie blisko 50; wystawa czynna była do połowy grudnia, zwiedziło ją ponad 1800 osób. Na zaproszeniu do wydarzenia można było przeczytać m.in.: „Ta niezwykła ekspozycja pokazuje, jak problematyka relacji polsko-żydowskich ujmowana jest w sztuce komiksowej ostatnich lat.”

 

Fot. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

 

Miejmy nadzieję, że to dopiero początek instytucjonalnych kolekcji sztuki komiksu w naszym kraju oraz włączania plansz komiksowych do wystaw o szerszym spektrum.

***

Zdjęcia dzięki uprzejmości POLIN Muzeum Historii Żydów Polskich.
Autor wpisu bardzo dziękuje opiekunowi zbioru za możliwość spotkania i oglądnięcia wybranych prac oraz Oldze Wróbel za pomoc w przygotowaniu materiału.